فورک چیست و چه تاثیری بر ارز دیجیتال دارد؟

فورک شبکه بلاک چین چیست؟

فورک یک اصطلاحات مهم در دنیای ارزهای دیجیتال است که می‌تواند تأثیرات زیادی بر نوسان قیمت رمز ارزهای ایجاد کند. به صورت کلی کلی، فورک شبکه دیجیتال یک راهکار است که در زمان بروز نارضایتی یا مشکل در شبکه بلاک چین و نرم افزارهای فعال در آن به کار گرفته می شود. بر اثر فورک، یک انشعاب جدید در بلاک چین به وجود می آید. نتیجه این اتفاق، ایجاد دو نسخه متفاوت از شبکه است که هر یک دارای تاریخچه مخصوص خود هستند. در ادامه به معرفی کامل این مهفوم، بررسی انواع آن و کاربردهایش خواهیم پرداخت. با رمزینو همراه باشید.

بلاک چین و ویژگی های آن

هماهنگونه که احتمالاً شنیده اید، بلاک چین مهم ترین تکنولوژی برای ساخت ارز دیجیتال است. با ایجاد این شبکه، تغییرات بسیار عمده ای در دنیای دیجیتالی ایجاد شد. بلاک چین شبکه توزیع شده ای است که به صورت همتا به همتا (p2p) فعالیت می‌کند. این بستر، نوعی پایگاه داده است که اطلاعات در آن ذخیره می‌شود. اما تفاوت عمده بلاک چین با سایر پلتفرم ها در این است که اطلاعات و داده ها در آن بر روی یک سرور مرکزی ذخیره نمی‌شود. همچنین هیچ فرد یا سازمانی نمی تواند به تنهایی تمام آن را کنترل کند. تصمیمات شبکه به صورت مشترک بین تمام اعضای شبکه یا نودها (Node) گرفته می‌شوند.

پروتکل چیست و بلاک چین

برای نظارت و بهبود شبکه ارزهای دیجیتال، برنامه نویسان قوانین و برنامه های خاصی را مقرر می‌کنند که به آن‌ها پروتکل Protocol گفته می‌شود. قوانینی از جمله اندازه بلاک ها، محاسبه کارمزدها، پاداش ماینرها و غیره جزو این پروتکل ها می‌باشند. فورک (Fork) همان‌طور که از معنی لغوی آن برمی آید، در واقع یک راه برای جدا شدن از شبکه بلاک چین می باشد. این جداسازی می‌تواند به دلایل مختلف اتفاق افتد. مهم‌ترین علت ایجاد فورک انجام تغییرات و ارائه نسخه جدیدتر برای شبکه می‌باشد.

فورک یک انشعاب است که برنامه نویسان از پروژه های قبلی خود می گیرند. در واقع با استفاده از کدهای پروژه های قبلی و انجام تغییرات در آن، پروژه ای جدید به وجود می آید.

دلایل انجام فورک چیست؟

دلایل مختلفی برای انجام فورک شبکه وجود دارد. جدانمودن و ایجاد انشعاب در شبکه می‌تواند صرفاً به منظور رفع مشکلات و اختلافات فنی سیستم باشد. مثلاً، یکی از فورک های مهم به دلیل اختلاف نظر در مورد مقیاس پذیری بلاک های شبکه بلاک چین بیت کوین اتفاق افتاد. با توجه به اینکه سرعت انجام تراکنش ها در این شبکه پایین بود و در مقابل کارمزد تراکنش ها نیز به نسبت مبلغ آن، رقم قابل توجهی بود، فورک بیت کوین اتفاق افتاد و بیت کوین کش (Bitcoin Cash) خلق شد.

به مدت زمانی که برای انجام یک تراکنش در بلاک چین مورد نیاز است مقیاس پذیری شبکه گفته می شود

مزایای فورک شبکه 

از فورک برای افزودن قابلیت ها و ویژگی های جدید در شبکه ارزهای دیجیتال نیز استفاده می‌شود. همان‌طور که بیان شد، Fork ها در واقع کدهای قبلی یک پروژه هستند که تغییراتی در آن‌ها اعمال می‌شود و قابلیت های جدیدی به آن‌ها اضافه می شود. شبکه بلاک چین به طور دائم نیازمند به روز رسانی و ایجاد تغییرات فنی است تا از خطرات و مشکلات در آن پیشگیری شود.

در همین رابطه بخوانید: کیف پول ارز دیجیتال چیست؟

ایجاد اعتماد از دست رفته

یکی دیگر از دلایل ایجاد انشعاب فورک در شبکه، بازگرداندن اعتماد بین کاربران است. به طور مثال، شبکه بلاک چین اتریوم در سال ۲۰۱۶ مورد حمله هکری (DAO) قرار گرفت و سرمایه زیادی در آن از بین رفت. با ارائه فورک اتریوم، کاربران به شبکه جدید منتقل شدند. نام شبکه ای که مورد حمله قرار گرفته بود به اتریوم کلاسیک تغییر پیدا کرد.

شبکه ای که در حال حاضر به نام اتریوم می شناسیم در واقع همان فورک اتریوم است.

انواع فورک شبکه ارز دیجیتال

معمولاً این اتشعاب ها در شبکه بلاک چین به دو روش نرم یا سافت و سخت یا هارد انجام می شود. هر کدام از این عملیات ها، دارای ویزگی های مختلفی هستند که در ادامه بررسی خواهیم نمود.

سافت فورک (Soft Fork) چیست؟

در واقع انشعاب نرم یک آپدیت و بروزرسانی سازگار (Backwards Compatible)در برنامه نسبت به نسخه های قبلی شبکه است. در این روش، حتی اگر نرم افزار آپدیت هم نشود، مشکلی برای کاربران به وجود نمی آید. نرم افزار همچنان می‌توانند با نسخه قبلی شبکه به فعالیت خود ادامه دهد. همچنین فعالیت هایی مانند اعتبارسنجی (Validation) و تائید تراکنش‌ها (Transactions Verification) نیز با نسخه قدیمی امکان پذیر است. این روش به دنبال حفظ اتحاد در بین اعضای شبکه است.

نحوه اجرای انشعاب نرم

برای اجرای جداسازی نرم یا Soft Fork کافی است که تعدادی از کاربران نرم افزار را بروز رسانی کنند. افرادی که از نسخه قدیمی استفاده می‌کنند می‌تواند استخراج ارز دیجیتال را انجام دهند و بلوک‌های جدید را تشخیص دهند. اما ممکن است در عملکرد با مشکلاتی مواجه شوند. به طور مثال، سایز بلاک ممکن است از ۲ مگابایت به ۹۰۰ کیلو بایت تغییر پیدا کند. در این وضعیت، همه نودها می‌توانند‌ تراکنش‌های جدید را ببینند، اما در هنگام ثبت تراکنش جدید، شبکه آن را رد (Reject) خواهد کرد. در نتیجه با محدود شدن امکانات و قابلیت های پیش روی کاربران، نود ها مجبور به آپدیت نرم افزار می‌شوند.

هارد فورک (Hard Fork) چیست؟

جداسازی سخت یا Hard Fork نقطه مقابل مدل قبلی ایجاد انشعاب در بستر به شمار میرود. به این معنی که بعد از آپدیت و بروزرسانی سیستم، نسخه های قدیمی نرم افزار دیگر قابل استفاده نیستند. این حالت به Not Backwards Compatible معروف است. در هارد فورک تمام نود های شبکه باید نرم افزار های خود را به روزرسانی کنند تا بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.

تفاوت هارد فورک و سافت فورک

در انشعاب نرم که نرم افزار بدون بروزرسانی هم کار می‌کند و زنجیره قدیمی باقی می‌ماند. در Hard Fork اگر سیستم آپدیت نشود، گره ها نمی‌توانند در تائید تراکنش های جدید و اعتبار سنجی شبکه شرکت کنند. نودهایی که آپدیت انجام ندهند، عملاً از شبکه جدا می‌شوند. در این حالت دو بلاک چین جداگانه و موازی (Parallel Blockchains) ایجاد خواهد شد: زنجیره قدیمی که نودهای آپدیت نشده در آن قرار دارند و زنجیره جدید شامل گره های بروز شده در بستر. بیت کوین کش (BTC Cash) و اتریوم (Ethereum) جزو هارد فورک های مهم در دنیای ارز دیجیتال می‌باشند.

انواع هارد فورک

انشعاب سخت شبکه دارای انواع مختلفی است. البته این نکته را مدنظر داشته باشید که همیشه هارد فورک باعث ایجاد ارز دیجیتال جدید نخواهد شد.

انشعاب سخت برنامه ریزی شده (Planned Hard Fork)

در این روش، از ابتدا در نقشه راه یا (Roadmap) ارز دیجیتال قرار می‌گیرد. به روزرسانی‌ها برای بالا بردن سطح امنیت بلاک چین و افزودن امکانات و قابلیت های بیشتر انجام می‌شود. در این حالت تمام کاربران شبکه، نرم افزار خود را آپدیت می‌کنند تا هم برای خودشان قابلیت های بیشتری ایجاد شود، هم در پیشرفت شبکه سهیم باشند. در انشعاب سخت برنامه ریزی شده زنجیره قدیمی کاملاً حذف می شود و ارز دیجیتال جدیدی ایجاد نخواهد شد. هارد فورک شبکه اتریوم با نام بایزانتیوم (Byzantium) یکی از مثال های مهم برای این دسته است.

هارد فورک بحث برانگیز (Contentious Hard Fork)

این حالت با ایجاد اختلاف نظر و مشکل در بین کاربران شبکه اتفاق می افتد. با ایجاد این انشعاب، زنجیره جدیدی که معمولاً دارای تغییرات بسیار زیادی است ایجاد می‌شود. بیت کوین کش و اتریوم از جمله مثال های این دسته می باشند.

کوین های مشتق شده (Spin Off Coins)

پروتکل های شبکه بلاک چین بیت کوین به صورت متن باز (Open Source) می‌باشند. یعنی همه می‌توانند به کدهای پایه دسترسی داشته باشند و با ایجاد تغییرات، ارز دیجیتال جدید ایجاد کنند. به طور مثال ارز دیجیتال لایت کوین با به این روش ایجاد شد. در بلاک چین بیت کوین هر بلوک در مدت زمان ۱۰ دقیقه ایجاد می‌شود. اما لایت کوین با هدف افزایش مقیاس پذیری و افزایش سرعت ایجاد شد. مدت زمان مورد نیاز برای ایجاد بلاک در لایت کوین فقط ۲.۵ دقیقه می‌باشد. همچنین رمز ارزهای دیگری نیز از جداسازی سخت بلاک چین بیت کوین ایجاد شده اند، از جمله آن‌ها، نیم کوین (Namecoin)، پیرکوین (Peercoin)، لایت کوین (Litcoin)، دوج کوین (Dogecoin) و اوروراکوین (Auroracoin)را می‌توان نام برد.

تاثیرات فورک بر بلاک چین

بروز رسانی و آپدیت نرم افزارها، قابلیت های زیادی را برای اعضای شبکه ایجاد می‌کند. در ارتقاء سیستم، ایرادات و اشکالات نسخه‌های قبلی رفع می شود. همچنین امکانات جدید به آن اضافه می‌گردد. در این فرآیند، پروتکل های امنیتی نیز پیشرفته تر و قدرتمند تر خواهد شد. در هارد فورک معمولاً ارز دیجیتال جدید ایجاد می شود. این ارز دیجیتال جدید کاملاً با ارز دیجیتال قبلی شبکه متفاوت است.

پاداش فورک چیست؟

اگر شما قبل از وقوع Fork در یک شبکه، ارز دیجیتال آن را داشته باشید، می‌توانید در هنگام فورک ارز دیجیتال جدیدی را که ایجاد می‌شود به عنوان پاداش دریافت کنید. به طور مثال هنگامی که شبکه بیت کوین جداسازی شد و بیت کوین کش به وجود آمد، کاربران با نسبت ۱به ۱ بیت کوین کش دریافت کردند. یعنی اگر ۲۰ عدد بیت کوین داشتید، معادل ۲۰ واحد بیت کوین کش نیز دریافت می‌کردید.

خلاصه مقاله

فورک یا ایجاد انشعاب در شبکه ارز دیجیتال به دلایل مختلفی انجام می شود. در کل دو نوع انشعاب نرم و سخت در بلاک چین داریم. نوع اول سعی در حفظ اتحاد شبکه و نوع دوم سعی در ایجاد تغییرات کلی و جداسازی اساسی دارد. این عملیات می‌تواند تأثیرات بسیار زیادی در قیمت و سرنوشت ارزهای دیجیتال بگذارد. این تأثیر می‌تواند به طور کلی آن ارز دیجیتال را نابود کند، یا اینکه به قدرت آن اضافه کند و جایگاه آن را بهبود ببخشد.